Ιστορικά στοιχεία των "Αρκάδιων αγώνων", των αρχαιότερων ιστορικών αγώνων της Ελλάδας
Πως ξεκίνησαν τα «Αρκάδια»
Η ιστορία των Αρκαδίων αγώνων ξεκινά από το 1930. Το σωματείο Α.Ο. Ατρόμητος με πρόεδρο το λοχαγό (ε.α.) Νικόλαο Ζερβό προκειμένου να τιμήσει την επέτειο του ολοκαυτώματος της Ι.Μ. Αρκαδίου, αποφάσισε να τελέσει στις 8 Νοεμβρίου 1930 τοπικούς αθλητικούς αγώνες, με την ονομασία «Πανρεθύμνια».
Επειδή όμως το έτος εκείνο, τελούνταν σ’ όλη τη χώρα γιορτές για τα 100 χρόνια της απελευθερώσεως της Ελλάδας από τον Τουρκικό ζυγό και οι γιορτές τελείωναν με την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Μ. Αρκαδίου στις 8 Νοεμβρίου 1930 στο Ρέθυμνο, αποφάσισε να μετονομάσει τους αγώνες σε «Αρκάδια».
Αυτό ήταν, έτσι οι αγώνες του 1930 ονομάστηκαν «Αρκάδια» αλλά ανεπίσημα, γατί στη συνέχεια έγιναν νέοι αγώνες το 1932 και 1933 και από το 1936 και μετά ο Α.Ο. Ατρόμητος διοργάνωσε κάθε χρόνο με την έγκριση του ΣΕΓΑΣ, που ήταν μέλος του (εκπροσωπείτο από τον Ξηρουχάκη και το Ν. Γκαγκαουδάκη) τους επίσημους Αρκάδιους αγώνες.
Τα 1α επίσημα «Αρκάδια» το 1936
Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες «Αρκάδια» έγιναν στις 8 Νοεμβρίου 1936 από τον Αθλητικό Όμιλο Ρεθύμνης - ΑΟΡ. Στους παγκρήτιους αγώνες πήραν μέρος τα Σωματεία: Ο Σύλλογος Αγίας Παρασκευής «Κεραυνός», Τάλως Χανίων, Φωκιανός και ΑΟΡ.
Οι αγώνες έγιναν στην πλατεία Αβέρωφ (σημερινή Αντιπεριφέρεια). Ο αθλητής Πισκοπάκης Ανδρέας διάβασε τον όρκο, ενώ ο πρόεδρος του ΑΟΡ Μανούσος Χατζηγρηγόρης χαιρέτησε τους αθλητές των Α’ Αρκαδίων, εξ ονόματος του ΑΟΡ που οργάνωσε τους αγώνες. Επαίνεσε τους νέους που άφησαν το καφενείο και ήρθαν να διεκδικήσουν τον κότινο της νίκης, αλλά και να τιμήσουν αυτούς που θυσιάστηκαν το 1866 στο Αρκάδι.
Στη συνέχεια με εντολή του Νομάρχη Κρεβατά, που βρισκόταν στο Αρκάδι κήρυξε την έναρξη των Α’ Αρκάδιων αγώνων. Στις εορταστικές εκδηλώσεις του Ρεθύμνου για την 70η επέτειο του ολοκαυτώματος παρέστη ο πρωθυπουργός Ι. Μεταξάς, που πήγε στη Μονή Αρκαδίου για την καθιερωμένη δοξολογία, από τον θεοφιλέστατο Επίσκοπο κ. Αθανάσιο. Στη συνέχεια βάφτισε το 10ο παιδί του Μ. Αναστασάκη από το Γαβαλοχώρι, δίνοντάς του το όνομα Κωνσταντίνος-Αρκάδιος. Μετά το γεύμα επισκέφτηκε το Μουσείο της Μονής και με άλογο επέστρεψε στην Αμνάτο αναχωρώντας για το Ηράκλειο.
Αποτελέσματα 1ων Αρκάδιων Αγώνων 1936
ΔΡΟΜΟΣ 100μ: Αθ. Γερασιμόπουλος, Ευάγγ. Φραγιαδάκης, Γεώργ. Κυδωνάκης
ΣΦΑΙΡΟΒΟΛΙΑ: Αλφ. Πρέβε, Γεώργ. Σηφάκης, Στυλ. Ηλιακάκης
ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΥΨΟΣ: Ιωαν. Βότζης, Ελευθ. Χατζηαποστόλου, Αθαν. Σιμιτζής
ΑΚΟΝΤΙΣΜΟΣ: Γεωργ. Λιαπάκης, Ευαγ. Κισανδράκης, Παντ. Καλαϊτζάκης
ΔΡΟΜΟΣ 800μ.: Ευστρ. Ζαπόντας, Αντ. Βασιλάκης, Ανδρ. Νενεδάκης
ΛΙΘΟΒΟΛΙΑ: Αλφ. Πρέβε, Ιωαν. Ανδρουλιδάκης, Αντ. Βασιλάκης, Γεώργ. Σηφάκης
ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΜΗΚΟΣ: Ιωάν. Βότζης, Αθαν. Γερασιμόπουλος, Εμμ. Ζακάκης
ΑΡΚΑΔΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ 24 χλμ.: Δημ. Μαυράκης, 1 ώρα 31’ 30’’, Χαρ. Παπουτσάκης 1 ώρα 42’ 30’’, Λέων Κολυβάς 1 ώρα 45’
Μεγάλος πρωταγωνιστής ήταν ο Δημ. Μαυράκης από τις Σίσες που μπήκε θριαμβευτικά στο γήπεδο καταχειροκροτούμενος. Μετά τη λήξη των Α’ Αρκάδιων έγινε η απονομή των επάθλων.
Οι Χανιώτες αθλητές κατέκτησαν 5 πρώτες νίκες και οι Ρεθεμνιώτες 3 χρυσά και 9 αργυρά και 8 χάλκινα. Τα επόμενα «Αρκάδια» έγιναν το 1937 στα οποία πήραν μέρος 6 σωματεία της Δυτικής Κρήτης. Στον Αρκάδιο δρόμο πρώτευσε και πάλι ο Δημ. Μαυράκης, με τρίτο το Λευτ. Κορωνάκη.
Το 1939 έγιναν τα 4α Αρκάδια, σταμάτησαν την κατοχή και συνεχίστηκαν από το 1945 μέχρι σήμερα.
Τα παραπάνω στοιχεία από το βιβλίο «Ρεθεμνιώτικος Στίβος» του Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη.
